Leiderschap is een breed begrip en komt voor in verschillende vormen in alle lagen van de samenleving. De bekendste soort van leiders zijn natuurlijk de wereldleiders. Maar in het bedrijfsleven zijn er tal van leiders (managers) en ook een leraar is een leider. Het begrip kan dan ook op verschillende manieren worden omschreven maar komt eigenlijk op 1 ding neer. De algemene definitie van de term leiderschap luidt daarom ook: Leiderschap is een proces waarbij een individu een groep van mensen beïnvloedt om een bepaald doel te bereiken. Iedere leider geeft hier zijn of haar eigen invulling aan wat voor hem/haar werkt. In dit artikel gaan we verder in op de eigenschappen van bepaalde stijlen van leiderschap.
Transactioneel leiderschap
De meest oude manier van leiderschap is wellicht het transactioneel leiderschap. Bij transactioneel leiderschap geeft men leiding op basis van beloningen en straffen. Dit is een zeer zakelijke vorm van leiderschap waarbij het belangrijk is dat er van tevoren duidelijke afspraken worden gemaakt. Hierin wordt o.a. besproken welke prestaties er wordt verwacht, wat hier tegenover staat, hoe ze dit gaan realiseren, maar ook welke straffen er tegenover staan mocht het doel niet gehaald worden. Iedere leider kan hier zijn of haar eigen invulling aan geven. Waar de een bijvoorbeeld actief betrokken is en tussentijds de voortgang monitort, is de andere wat passiever en grijpt pas in als de doelen niet gehaald dreigen te worden. De meest effectieve manier is de constructieve manier. Hierbij geeft de leider tussentijds feedback en beloont als hij/zij dat nodig vindt.
Transformationeel Leiderschap
Een wat meer moderne vorm van leiderschap is het transformationeel leiderschap. In tegenstelling tot transactioneel leiderschap wordt hier de focus gelegd op het psychologische contract. Een leider motiveert zijn volgers op basis van inspiratie met behulp van een missie en een visie. Hierbij wordt er ook veel aandacht geschonken op persoonlijk vlak en vraagt een leider zijn werknemers het beste uit zichzelf naar boven te halen. Het is dus geen leiderschap op basis van geld beloningen of prestaties, maar meer op de intrinsieke motivatie van de werknemers. Charisma speelt hierbij vaak ook een belangrijke rol. Een goed voorbeeld van een transformationeel leider was oud-president Barack Obama. Hij wist een verandering in gang te zetten op basis van een inspirerende visie in combinatie met zijn talent om overtuigende speeches te geven.
Situationeel Leiderschap
Situationeel leiderschap lijkt in zekere zin op transformationeel leiderschap maar is toch net even iets anders. Bij deze vorm van leiderschap wordt de stijl van leidinggeven direct aangepast op het gedrag en verantwoordelijkheidsgevoel van de medewerker of groep van medewerkers. Hierbij is de geschiktheid en volwassenheid van de medewerker erg belangrijk. Daarbij zijn er vier niveaus van leidinggeven namelijk leiden, begeleiden, steunen en delegeren. Dus is een medewerker nog onzeker over zijn/haar kwaliteiten dan zal hij meer leiding nodig hebben dan iemand die met meer ervaring en zelfvertrouwen. Het uiteindelijke doel ik dat deze onzekere medewerker groeit op de schaal door hem gepaste taken te geven welke ervoor moeten zorgen dat zijn kwaliteiten en zelfvertrouwen laten groeien mits hij deze goed uitvoert. Deze theorie is ontwikkeld door Paul Hersey en Ken Blanchard en wordt toegepast in veel organisaties. Een soortgelijke theorie is de theorie van Bas Kodden (bron: baskodden.nl) over verschillende leiderschapsstijlen.
Discussie over leiderschap
Er zijn vele discussies over de meest effectieve vorm van leiderschap. Zo schreven we eerder al op de ‘Great Man Theory’. Deze theorie stelt dat leiders worden geboren met bepaalde eigenschappen en dat deze niet aan te leren zijn. Een soortgelijke theorie is de ‘Charisma’ theorie. Deze focust op leiderschap puur op basis van het persoonlijkheid en de behoefte naar macht. Hierbij wordt er ook geen waarde gehecht aan opleiding en moderne technieken. Dit zijn behoorlijk traditionele theorieën en passen bijvoorbeeld niet bij de managers van tegenwoordig. Wij geloven wel dat de juiste manier van leidinggeven aan te leren is. Er bestaan genoeg cursussen, boeken en sprekers waarmee je de fijne kneepjes van het leidinggeven kunt leren en perfectioneren.
- Organisatiefit: één van de belangrijkste vereisten voor bevlogenheid - 4 juni 2022
- Last van werkstress? Word minimalist! - 24 oktober 2019
- Even niet gemotiveerd? 10 tips voor hernieuwde motivatie! - 10 oktober 2019
- Werkstress verminderen: 4 effectieve tips! - 2 oktober 2019
- De (positieve en negatieve) invloed van leiderschap op teamprestaties - 10 september 2019
Reageer op deze blog