Burn-out vs bevlogenheid

Een burn-out wordt gezien als de tegenhanger van bevlogenheid. Vaak sluipt een burn-out er geleidelijk aan in door te lang en te veel werken onder hoge druk zonder je rust te pakken. Je kunt dan nog zo bevlogen zijn, als je niet goed doseert ligt een burn-out op de loer. De grens tussen bevlogenheid en een burn-out is daarom erg dun. In dit artikel gaan we verder in op wat een burn-out is, hoe je een burn-out kan herkennen, wat de oorzaken ervan zijn en hoe het te voorkomen is.  

 

Wat is een burn-out?

Een burn-out is een staat van mentale uitputting die wordt veroorzaakt door werkstress. Er is geen sprake van een psychiatrische stoornis. Mensen met een burn-out nemen afstand van het werk en hebben geen vertrouwen meer in hun eigen kunnen. Dit leidt vaak tot een ziekteperiode die wel 8 maanden of langer kan duren en brengt hoge kosten met zich mee. ArboNed signaleert een zorgwekkende trend van een toename in stress gerelateerd ziekteverzuim wat de werkgever direct een hoop geld kost. Uit een onderzoek van ArboNed blijkt dat een burn-out de werkgever gemiddeld 60.000 euro kost. Gebaseerd op 250 euro per verzuimdag en een gemiddelde burn-out periode van 242 dagen. In totaal komt dit uit op 1,8 miljard euro per jaar. Daarbij worden niet eens de kosten voor persoonlijk leed en de extra werkdruk voor collega’s meegeteld.

 

Burn out is een begrip wat je steeds vaker hoort. Hoe kan dit?
Burn-outs bestaan eigenlijk al heel lang en kwamen oorspronkelijk veelal voor in sociale beroepen zoals de hulpverlening en het onderwijs. In deze sectoren werd destijds gedacht dat het beroepsmatig werken met mensen leidde tot uitputting, depersonalisatie en de twijfel aan de bekwaamheid om met mensen te werken. Al snel bleek dat dit niet zo was en dat het ook in andere beroepsgroepen voorkwam.

Vandaag de dag komen burn-outs steeds vaker voor. Hoe kan dit? Een directe oorzaak is de sterke verandering van de economie en het werkveld en daarmee ook de werkmentaliteit. Er is in een korte tijd tal van bedrijven en nieuwe functies bijgekomen gericht op commercie en prestaties. Organisaties leggen in deze eeuw meer de focus op positieve psychologie. Daarbij wordt de focus meer gelegd op de energieke en toegewijde werknemer in plaats van de ‘tevreden’ werknemer. Aan die eerste heb je als werkgever veel meer. Doordat de focus meer ligt op de energie en motivatie van een werknemer in plaats van alleen prestaties komen ook de mensen met burn-out symptomen meer aan het licht. Een andere reden kan zijn dat er meer aandacht aan wordt besteedt waardoor mensen er makkelijker voor uit durven te komen.

 

Opgebrand op vroege leeftijd
Het CBS ziet vooral een toename in werkstress gerelateerde klachten bij millennials. De voornaamste redenen die hiervoor opgevoerd worden zijn hoge werkdruk, social media, druk van het sociale leven en een combinatie daarvan. Ze vallen vaak in een zwart gat na het afstuderen. Ze hebben vaak te horen gekregen van hun directe omgeving hoe geweldig ze wel niet zijn en zodra ze ergens een baantje vinden blijkt dat in de praktijk nogal tegen te vallen. Daarbij moeten ze op jonge leeftijd veel keuzes maken waar ze misschien nog niet goed tot in staat zijn. Hieruit kun je concluderen dat een reden voor de toename ook een stuk opvoeding is. Millennials worden te beschermd opgevoed waardoor ze niet goed voorbereid worden voor het ‘werkleven’.

 

Hoe herken ik een burn out?

Er zijn enkele primaire klachten waar je een burn-out aan kan herkennen. Iemand met een burn-out heeft last van mentale uitputting dat vaak gepaard gaat met spanningsklachten. Mensen zijn niet meer effectief en zorgen voor een problematische houding op het werk. Zo zijn ze vaak neerslachtig, cynisch en prikkelbaar op het werk en de motivatie is ver te zoeken. Ze komen vaak te laat, kunnen zich niet goed concentreren en zijn erg vergeetachtig. Collega’s die vaak kortdurend ziek zijn zitten vaak dicht tegen een burn-out aan als ze er niet al een hebben.

Naast psychische klachten kun je van een burn-out ook lichamelijke klachten krijgen. Mensen met een burn-out slapen vaak slecht, hebben last van hoofdpijn en pijn aan de gewrichten. In sommige gevallen uit het zich ook in impulsief gedrag. Mensen gaan bijvoorbeeld veel drinken of hebben last van emotionele uitbarstingen.

Een burn-out is vaak ook van redelijk langdurige aard omdat mensen met deze klachten niet meer weten hoe ze het op moeten lossen. Ze kunnen niet omgaan met de situatie (door het ontbreken van zelfvertrouwen) en ‘’gaan bij de pakken neerzitten’’. Ze pakken de problemen niet actief aan. Deze mensen trekken zich terug en zijn niet meer in staat tot sociale uitwisseling met collega’s, de organisatie en met zichzelf. Dit leidt tot ziekteverzuim, het uit de weg gaan van collega’s en verminderde betrokkenheid met de organisatie. Voor leidinggevende is een burn-out vaak een lastig ziektebeeld omdat je vaak aan de buitenkant moeilijk kan zien wat er met een werknemer aan de hand is.

 

Vaststellen of je een burnout hebt
Volgens de multidisciplinaire voor eerstelijns professionals zijn er zes criteria waar je een burn-out aan kan herkennen. Voldoe je aan alle zes criteria dan heb je last van een burn-out. Voldoe je aan de eerste vier dan is er sprake van overspannenheid. Een burn-out kan daarom gezien worden als een ernstige vorm van overspannenheid.  

6 criteria

1. ten minste drie van de volgende acht spanningsklachten zijn aanwezig: moeheid, gestoorde of onrustige slaap, prikkelbaarheid, niet tegen drukte of herrie kunnen, emotionele labiliteit, piekeren, zich gejaagd voelen en concentratieproblemen
2. de stresshantering schiet te kort; de persoon kan het niet meer aan en heeft het gevoel de grip te verliezen
3. er bestaan belangrijke beperkingen in het beroepsmatig en/of sociaal functioneren;
4. er is geen sprake van een psychiatrische stoornis;
5. gevoelens van moeheid en uitputting staan op de voorgrond;
6. de klachten zijn meer dan zes maanden geleden begonnen

 

Wat is de oorzaak van een burn-out ?

We weten nu hoe je een burn-out kan herkennen maar hier liggen vaak meerdere oorzaken aan ten grondslag. Het is belangrijk om deze oorzaken te herkennen. Alleen op deze manier kun je een burn-out voorkomen.

Twee belangrijke oorzaken van een burn-out zijn werkbelasting en gebrek aan energiebronnen. Werkbelasting in de vorm van veel werkdruk (constant achter de feiten aan lopen en geen rust pakken), tijdsdruk en het aantal uren dat ze moeten werken. Ook weinig afwisseling in het werk of werkzaamheden die onder je niveau liggen kunnen op lange termijn zorgen voor stress. Indien je een baan hebt waarbij je veel geconfronteerd wordt met emotionele situaties (dood, lijden en ziekte) ligt de kans op een burn-out ook een stuk hoger. Daarbij daalt het moraal van mensen ook als ze weinig steun krijgen van degene waar ze normaal hun energie uithalen. Dat kan iemand van thuis zijn, vrienden maar ook collega’s of een leidinggevende. Dus geen goede uitlaatklep thuis hebben of bijvoorbeeld geen feedback krijgen op hun prestaties van een leidinggevende of het gevoel hebben niet serieus genomen te worden door collega’s. Ook voelen ze zich vaak buitengesloten bij besluitvormingen of hebben last van een te bureaucratische structuur in de organisatie.

 

Hoe voorkom ik een burn-out ?

Nu je de oorzaken van een burn-out kunt herkennen weet je ook hoe deze kunt voorkomen. Burn-outs komen tegenwoordig bijvoorbeeld vaak voor bij millennials en jongeren. Dit wordt vooral gevoed door prestatiedruk vanuit de bedrijven maar ook vanuit thuis en de omgeving. Zodra jongeren bij een organisatie gaan werken voelen ze een grote druk en in de werkelijkheid valt het baantje waar ze zo hard voor gestudeerd hebben vaak tegen en hadden ze hogere verwachtingen. Sociale media speelt hier hedendaags ook een grote rol in. Jongeren zien allerlei berichten van vrienden die het wel “leuk hebben”. Hierdoor daalt het zelfbeeld en voelen ze zich daardoor minder. Daarnaast zorgt een druk sociaal leven ervoor dat je niet de kans hebt om goed je rust te pakken. Ook zijn jongeren op deze leeftijd slecht in staat hun grenzen aan te geven. Al deze factoren en prikkels kunnen tot een burn-out op jonge leeftijd leiden.

Belangrijk is daarom om je grenzen aan te kunnen geven. Daarnaast is het belangrijk om werk te doen wat je leuk vindt om te doen. Kijk daarom niet alleen naar het salaris en de geboden arbeidsvoorwaarden, maar kijk goed of de organisatie bij je past, het werk leuk is en of je leuke collega’s hebt.

Om de werkdruk te verlagen stel je realistische doelen voor jezelf. Je hebt er niks aan om aan verwachtingen te willen voldoen waarvan je weet dat je jezelf veel stress op je nek haalt. Luister ook goed naar je omgeving. Mensen die tegen een burn-out aan zitten hebben zelf vaak geen idee van hoe ze zich eigenlijk voelen. Luister daarom goed naar je naasten en praat ook met hen als je ergens mee zit.

Ten slotte, luister goed naar je lichaam. Ga goed met je energie om en neem af en toe een break van het werk. Werk hoeft niet altijd op de eerste plaats te staan. Daarbij is het bewezen dat beweging goed is voor de mentale gesteldheid. Bovendien zijn er nog veel meer andere tips om de werkdruk te verminderen.

 

Bevlogenheid maakt het verschil

Bevlogen mensen komen minder snel in een burn-out terecht. Bij hen voelt de ‘moeheid’ als een voldaan gevoel waar het bij ‘opgebrande’ mensen tot klachten leidt. Dit komt omdat de laatstgenoemden zich vaak in eerste instantie niet betrokken genoeg voelen bij de organisatie. Ook kunnen bevlogen mensen zichzelf voorzien van positieve feedback waar mensen met burn-out klachten dit niet kunnen en in een negatieve spiraal terecht komen. Met professionele hulp kun je weer uit deze spiraal komen en weer bevlogen raken en ervoor zorgen dat het niet meer gebeurt.

Bevlogen mensen kunnen echter ook in een burn-out terecht komen. Deze mensen zijn niet zwak maar zijn juist vaak te lang sterk geweest. Mensen die niet de volle 100% of meer geven zullen daarom ook niet zo snel in een burn-out terecht komen. Het lijkt erop dat deze twee elkaar kunnen afwisselen maar voorkomen is natuurlijk altijd beter dan genezen! Bevlogen is goed maar te bevlogen is dus gevaarlijk!

 

Wil jij een burn out voorkomen en bevlogen blijven presteren? Meld je dan nu aan voor onze Masterclass Blijvend bevlogen presteren als professional.